Om een versnelling van betaalbare en passende woningbouw en een balans tussen wonen en werken te realiseren werkt de provincie Zuid-Holland aan:

• Versnellen van de realisatie van binnenstedelijke woningbouwlocaties met een groot aandeel betaalbare woningbouw binnen bestaand stads- en dorpsgebied (BSD) en nabij Hoogwaardig openbaar vervoer (HOV) gepland tot 2025, o.a. door inzet van de knelpuntenpot, de Vliegende en aanpalende ontwikkelingen zoals de invulling van woningbouwimpuls van het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK).

• Het vergroten van de harde plancapaciteit aan betaalbare woningbouw binnen de geplande binnenstedelijke gebiedsontwikkelingen door inzet van de versnellingsaanpak locaties. In deze gebiedsontwikkelingen spelen vaak vraagstukken rond verdichting en transformatie van verouderde bedrijventerreinen, leegstaande kantoren en winkels naar woningen. Waar tegengestelde provinciale belangen spelen zal hierover een knoop worden doorgehakt..
• Stimuleren van bouwinnovatie (o.a. prefab bouwen en circulair bouwen).
• Stimuleren van betere samenwerking tussen overheid en markt en aanpakken personeelstekort in de bouwsector.

• Ontwikkeling nieuw instrumentarium, waaronder de woon-werk-akkoorden voor de realisering van balans tussen wonen en werken.

Hoe willen we dit beleidsdoel en de beleidsprestatie halen?
De provincie ziet er samen met gemeenten, woningbouwcorporaties en marktpartijen op toe dat er voldoende passende woningen zijn voor verschillende doelgroepen. Daarvoor gaat de provincie de volgende maatregelen nemen:

• Voor de (zogenoemde regio-) gemeenten in de Rotterdamse regio is voor de jaren 2020 tot en met 2023 een subsidieregeling ingesteld. Er is in totaal € 5 mln beschikbaar voor stimulering van de meer evenwichtige verdeling van de sociale woningvoorraad over de regiogemeenten. In 2020 onderzoeken we - in samenhang met onze inzet voor het regionale proces - of een dergelijke stimuleringsregeling ook voor Haaglanden en Holland-Rijnland beschikbaar kan komen. Als dit zo is, maken we hierover afspraken met beide regio’s.
• Facilitering van de gemeenten en woningcorporaties in de Zuidelijke Randstad om de volkshuisvestelijke opgaven in met name de Rotterdamse regio en Haaglanden te realiseren. De provincie draagt bij in de vorm van bijvoorbeeld kennisoverdracht voor (rijks)onderzoek, lobbyvoering en deelname aan overleggen op rijks-en regionaal niveau over betaalbaar wonen.
• Bijdragen aan het behoud van de bestaande sociale woningvoorraad in de Vestia-gemeenten, door het faciliteren van overleg en onderzoek of Vestia-woningbezit overgenomen kan worden door collega-woningcorporaties en het voeren van een lobby richting het Rijk voor het thema.

De provincie heeft verschillende rollen als het gaat om het versterken van de (ruimtelijke) kwaliteit en vitaliteit, zowel agenderend en initiërend als kaderstellend en beoordelend. De provincie gaat de volgende maatregelen nemen ter versterking van de kwaliteit van de ruimte en de vitaliteit van de leefomgeving:

• Samen met onze partners richten we ons op het verbeteren van vitaliteit van gemeenschappen en stimuleren we actuele onderwerpen als flexwonen en (door)ontwikkeling van verblijfsrecreatie. Daarbij zoeken we naar de ruimte voor lokaal maatwerk en onderlinge kennisdeling.
• Inzet op fysieke verbindingen tussen stad en land.
• Bij de bouwopgave in bestaand bebouwd gebied houdt de provincie oog voor een goed leef- en woonklimaat in de stad. Aanwezigheid van voldoende ruimte voor natuur, water en sport en recreatie in het stedelijk gebied is dé duurzame oplossing om de stad leefbaar te houden in tijden van extreme wateroverlast en extreme droogte en hitte en biedt gelijktijdig kansen om de biodiversiteit in de stad te vergroten.
• Daar waar dit complexe opgaven betreft, maakt de provincie gebruik van de provinciaal adviseur Ruimtelijke Kwaliteit. De provincie actualiseert regelmatig het omgevingsbeleid, aan trends en ontwikkelingen in de samenleving. Voor dit jaar staat specifiek de evaluatie en herijking van het ruimtelijk kwaliteitsbeleid op de agenda. Daarnaast is de provincie betrokken in vergelijkbare trajecten op landelijk (NOVI/omgevingsagenda) en lokaal niveau. Op basis van dit beleid adviseert de provincie over ruimtelijke plannen op nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau.
• Stimuleren van Flexwonen door een programmatische aanpak in relatie met de van het Rijk ontvangen stimuleringsgelden, kennisdeling, agenderen en stimuleren van flexwoningprojecten in Zuid-Hollandse gemeenten via onder andere de Versnellingskamers Flexwonen. Flexwonen is een woonvorm waar inwoners die met spoed zelfstandige huisvesting nodig hebben (spoedzoekers) tijdelijk kunnen wonen. Het is een aanvulling op het reguliere woningbouwprogramma en kan op korte termijn en relatief snel woningnood tegengaan.

De provincie heeft zowel tot doel om wateroverlast en hittestress in stedelijk gebied te beperken, als voor het realiseren van beleefbare en toegankelijke groenblauwe gebieden, waar inwoners kunnen rusten, sporten, bewegen en recreëren. De provincie gaat voor de aanpak van klimaatbestendig en natuurinclusief bouwen en verduurzaming van de bestaande woningvoorraad de volgende maatregelen nemen:

• Het agenderen en delen van kennis over vergroenen van het bebouwde gebied en vergroten van de gebruikswaarde van binnenstedelijk groen en het verbeteren van de relaties tussen stad en het omliggende landschap. Daarbij heeft de provincie specifiek aandacht voor het verbeteren van de leefomgeving van inwoners met een lage sociaal economische status. Voor het vergroenen van het bebouwde gebied geeft het Landschapspark Zuidvleugel hierbij op hoofdlijnen richting.
• Samen met partners ontwikkelen van beleid voor klimaatadaptatie, circulair bouwen en energietransitie. Ondersteunen van pilots en publiek-private samenwerkingen zoals het Convenant Klimaatadaptief Bouwen.
• Faciliteren van de uitvoering van Regionale Energiestrategieën en warmteplannen per wijk, zodat de vraag naar elektriciteit en warmte beperkt wordt. De provincie ontwikkelt samen met haar partners beleid, doet aan kennisontwikkeling en kennisdeling om de expertise over de RES verder te brengen en faciliteert pilots om het beleid en de kennisontwikkeling in de praktijk te testen.

Voor de realisering van een passend woningaanbod voor alle doelgroepen en voldoende werkgelegenheid in de regio gaat de provincie de volgende maatregelen nemen:

• De provincie Zuid-Holland denkt mee met de regionaal samenwerkende gemeenten (regio) bij het opstellen van een regionale woonvisie en een regionaal woningbouwprogramma. De regionale woonvisies vormen in combinatie met de regionale woningbouwprogramma’s een belangrijk fundament voor de onderbouwing van de behoefte aan een woningbouwontwikkeling volgens de Ladder voor duurzame verstedelijking. Wij vragen aan de gemeenten om hun lokale woonvisie en woningbouwprogramma in lijn te brengen met de regionale afspraken. 
• De provincie vraagt de regionaal samenwerkende gemeenten (regio) te borgen dat er een toereikend en afgestemd betaalbaar woningaanbod op de regionale woningmarkt beschikbaar is. De betaalbare woningvoorraad moet daarbij evenwichtig verdeeld zijn over de gemeenten in die woningmarktregio.

Zuid-Holland kent acht (bestuurlijke) woningmarktregio’s. Vooral de Rotterdamse regio en Haaglanden kennen een grote opgave om te voorzien in voldoende en evenwichtig over de gemeenten verspreid betaalbaar woningaanbod voor hun inwoners. Die opgave bestaat uit uitbreiding van de sociale huurvoorraad en verbetering van de kwaliteit van de bestaande sociale huurvoorraad. In de Rotterdamse regio zijn begin 2019 tussen provincie, gemeenten en woningcorporaties afspraken gemaakt over het werken aan voldoende sociale woningen en een betere verdeling van de sociale woningvoorraad over de Rotterdamse regio. In die regio’s waar het aanbod aan sociale woningen met name onder druk staat (in ieder geval Haaglanden en Holland Rijnland) wil de provincie komen tot soortgelijke afspraken. Het lopende proces in de Regio Haaglanden om tot afspraken te komen over voldoende sociale woningbouw en een evenwichtigere spreiding van de voorraad over de regio zal naar verwachting begin vierde kwartaal 2020 worden afgerond met het sluiten van het akkoord en de verwerking van de doelen van het akkoord in het regionale woningbouwprogramma. Met betrekking tot de Regio Holland Rijnland wordt in 2020 een besluit genomen of een soortgelijk traject ook in deze regio moet worden doorlopen. Hierbij moeten deze afspraken gezien worden als de start van een proces waar in gezamenlijkheid periodiek de balans wordt opgemaakt op ieders inzet en het behaalde resultaat.

• De Regionale Woon Agenda van Midden-Holland wordt eind 1e kwartaal in aangepaste vorm aan Gedeputeerde Staten aangeboden. In het 1e kwartaal worden besluiten genomen over de ingediende regionale woningbouwprogramma’s.
• De provincie Zuid-Holland werkt actief samen met onder andere gemeenten, waterschappen en maatschappelijke organisaties aan grote gebiedsontwikkelingen die bijdragen aan de realisatie van de provinciale ambities. De inzet van de provincie is altijd integraal en gericht op verschillende maatschappelijke opgaven. Voorbeelden zijn het gebiedsprogramma Hoeksche Waard, waarbij het behouden en versterken van de vitaliteit centraal staan, Goeree-Overflakkee circulair in 2040, de waterveiligheidsopgave in de Alblasserwaard en de herontwikkeling van het voormalig vliegveld Valkenburg naar (onder andere) woningbouw.

• Uitwerken van (regionale) afspraken om te komen tot een goede afstemming tussen wonen en werken: In 2020 werken we aan woon-werk-akkoorden ten dienste van sterkere Zuid-Hollandse regio’s. Scope, uitgangspunten en proces worden in het eerste kwartaal 2020 nader bepaald.
• Monitoring woningbouwproductie en areaal werklocaties (relatie met 4.2.1).

De stand van zaken met betrekking tot werklocaties (vraag-aanbod) wordt met enige regelmaat gemonitord. In 2020 zal een Monitor Kantoren en een Monitor Bedrijventerreinen opgesteld worden. Voor monitoring detailhandel zullen in 2020 voorbereidingen getroffen worden voor een te houden Koopstromenonderzoek in 2021.

• De provincie ziet erop toe dat gemeenten conform de Huisvestingswet voldoende vergunninghouders huisvesten.
• De provincie ziet erop toe dat, als gemeenten voor het bestrijden van onevenwichtige en onrechtvaardige effecten van schaarste aan woonruimten gebruiken maken van de mogelijkheid om regels te stellen, dat conform het bepaalde in de Huisvestingswet gebeurd.
• Huisvesting arbeidsmigranten en vergunninghouders.

De provincie wil vanuit economische, ruimtelijke en wonen belangen komen tot verantwoorde en adequate huisvesting van arbeidsmigranten die aangewezen zijn op tijdelijke woonruimte. Daarbij wil de provincie gemeenten stimuleren om te voorzien in woonruimte voor woningzoekenden die snel tijdelijke woonruimte nodig hebben. In het programma Huisvesting Arbeidsmigranten staat kennisontwikkeling en -deling met gemeenten centraal evenals het uitvoeren van pilots en het doen van onderzoek naar (ruimtelijke) beperkingen.