• Wij dragen bij aan een stabiel en zeker netwerk voor elektriciteitsvoorziening, dat robuust en toekomstbestendig is. Daarbij wordt hernieuwbare energie opgewekt door zonne-energie en waar nodig aangevuld met windenergie en innovatieve oplossingen passend in de ruimte. De mogelijkheden voor duurzame elektriciteit worden verankerd in het provinciale omgevingsbeleid.

• Het vergroten van de hoeveelheid door middel van zon op daken opgewekte energie werken we uit in een Aanvalsplan Zon. Onderdeel hiervan is een subsidieregeling voor die daken waarvoor de business case niet rond te krijgen is omdat het dak niet zomaar geschikt is voor panelen.

• Wij dragen bij aan de goede inpassing van initiatieven voor zon en wind, passend in ons beleid. Wij doen verkenningen en onderzoek naar onder meer de relatie tussen biodiversiteit en energietransitie en de ruimtelijke mogelijkheden gericht op de lange termijn voor energietransitie.

• Wij vinden haalbaarheid, betaalbaarheid en draagvlak voor energietransitie van groot belang. Wij zetten in op een fors aandeel lokaal eigenaarschap en ondersteunen de participatieprocessen voor de RES’en.

• Wij actualiseren het Omgevingsbeleid op onze keuze om ons aan te sluiten bij de doelen van het Klimaatakkoord. Afhankelijk van het verloop van de processen in de RES’en starten wij een proces om te komen tot herziening van het Omgevingsbeleid, voor o.a. de plaatsingsvisie Wind.

• Rondom deze thema’s werken wij aan leren en ontwikkelen in deze opgave, gericht op het blijven vergroten van de professionaliteit. Hiervoor verbinden wij partijen, door bijvoorbeeld kennisdelers te organiseren.

• Wij werken samen met gemeenten, netbeheerders en andere stakeholders aan de realisatie van 7 Regionale Energiestrategieën (RES). In de RES wordt ook het aanbod van warmtebronnen en warmtebehoefte aan elkaar gekoppeld en wordt in gezamenlijkheid bepaald op welke locaties wind- en zonne-energie wordt opgewekt.

• In lijn met het Klimaatakkoord zetten wij onze samenwerking met de regio’s aan de regionale aanpak van de energietransitie voort. Wij ondersteunen het RES-proces met kennis. Wij zetten ons in voor een langjarige samenwerking tussen de partners in het RES-proces en het participatieproces voor gedragen RES’en. In 2020 worden de concept RES opgeleverd en de RES 1.0 afgerond voor het bestuurlijke besluitvormingsproces.

• Gemeenten hebben een centrale rol bij het informeren en meenemen van hun inwoners en bedrijven. Wij ondersteunen gemeenten door het beschikbaar stellen van kennis, organiseren van kennisuitwisseling met elkaar en andere lokale stakeholders.

• Wij ondersteunen actieve burgers, stimuleren bewonersinitiatieven in de energietransitie en mede-eigenaarschap en coöperaties bij projecten voor besparing en opwek van duurzame energie. Hiertoe hanteren wij onder meer een subsidieregeling lokale initiatieven en zetten wij onze kennis in bij relevante partijen en netwerken. Daarnaast dragen wij bij aan het reduceren van energiearmoede.

• Wij zetten het Lerend Netwerk van lokale energie-initiatieven voort. Met steun van de provincie organiseert het netwerk kennisbijeenkomsten rondom concrete thema’s die binnen de lokale initiatieven spelen.

• Wij ondersteunen gemeenten bij het opstellen van de warmtetransitie-visies waarmee zij de gebouwde omgeving energiezuinig maken. Woningen en utiliteitsbouw worden geïsoleerd en van het aardgas afgehaald en met duurzame energiebronnen gevoed. Wij stimuleren dat nieuwbouw tenminste energieneutraal wordt.

• Zuid-Holland zet een team warmtetransitie-adviseurs in dat de 52 gemeenten van Zuid-Holland ondersteunt met proces- en (indirect) met inhoudskennis om te komen tot een transitievisie warmte (TVW) die in het Klimaatakkoord zijn genoemd. In de TVW’s wordt een pad tot 2030 georganiseerd waarin huizen, bedrijven, zorginstellingen en scholen besparen en duurzame energievoorziening krijgen. De transitieadviseurs geven advies over participatie, energie besparen, technische oplossingen, warmtenetten, subsidies etc. Daarnaast faciliteren zij voor (kleinere) gemeenten projecten en voorzien zij in kennisdeling.

• De communities of practice rondom specifieke thema’s worden door de transitieadviseurs op verzoek opgezet en zijn voor alle gemeenten toegankelijk. De beschikbare voorbeelden en kennis worden actief gedeeld en verspreid.

• Specifieke thema’s als beschikbaarheid van warmte, besparing op bedrijfsterreinen, de verdere inzet op energieloketten voor inwoners en bedrijven om te besparen en te verduurzamen, initiatieven om op te schalen en kosten te besparen, de verduurzaming van monumenten, het aanvalsplan zon en de lokale initiatieven worden ondersteund.

• Wij dragen bij aan het betrouwbaar, betaalbaar, duurzaam en veilig beschikbaar stellen van warmte voor het stedelijk gebied door opslag en transport, onder meer via regionale warmtetransportnetten met onafhankelijk netbeheer. Wij stimuleren en faciliteren projecten waarbij restwarmte, geothermie en lokale bronnen optimaal benut worden voor de verschillende vormen van warmtevoorziening. In samenwerking met andere partijen komt warmte beschikbaar voor de eindgebruiker, waaronder toepassingen in de glastuinbouw.

• In 2020 werken wij verder aan het regionale warmtetransportnet, waarbij duidelijkheid verwacht wordt over hoe Leiden restwarmte zal krijgen. Daarnaast wordt met het ministerie van EZK en de Gasunie gewerkt aan de Leiding door het Midden, en zetten wij ons in voor warmtevraagontwikkeling langs deze leiding door verdiepingssessies met gemeenten. De verwachting is dat het warmteparticipatiefonds ingezet gaat worden voor de regionale infrastructuur middels een eigenstandige afweging.

• Op lokaal niveau werken wij met gemeenten aan de afbouw van de warmtevraag en faciliteren wij realisatie van warmteprojecten (o.a. met Europese middelen uit Elena) om in de resterende benodigde warmte te voorzien. Wij zetten ons in voor verdere doorontwikkeling van aardwarmte, onder andere door een bijdrage aan de leerstoel TU Delft en het Rijswijk Centre for Sustainable Geo-energy (RCSG) en stimuleren kennisopbouw en -ontwikkeling op gebied van aardwarmte. Ook ondersteunen wij de gestarte processen in de glastuinbouw ten behoeve van verduurzaming en leveren een bijdrage en inzet aan het greenport Energieakkoord.

• Daarnaast dragen wij bij aan innovatievere ontwikkelingen ten behoeve van de doorontwikkeling van duurzame warmtesystemen, zoals Hoge Temperatuur Opslag (HTO), inzet van aqua- en zonthermie en WKO’s.

• Ten slotte leveren wij een bijdrage aan de wetswijzigingen op het gebied van warmte.

• Wij dragen bij aan de ontwikkeling binnen de industrie om energie te besparen, CO₂ af te vangen en te hergebruiken en mee te helpen aan een toekomstbestendige energie-infrastructuur.

• Deze beleidsprestatie richt zich op activiteiten die bijdragen aan het verlagen van het gebruik van energie door de industrie. Belangrijke randvoorwaarde hierbij is de beschikbaarheid van voldoende energie-infrastructuur voor zowel transport als opslag / conversie (daar waar mogelijk zoveel mogelijk op basis van “open acces”).

Infrastructuur is een belangrijk thema vanwege de verwachte groei in het gebruik van (duurzaam) opgewekte elektriciteit en de opschaling naar het gebruik van meerdere “commodities”, zoals warmte, groene waterstof, duurzaam opgewekte elektriciteit en CO₂.

In 2020 draagt de provincie bij aan energie-efficiency en infrastructuur door:

1. Inzet van VTH-instrumentarium om energie-efficiency bij de industrie te stimuleren;
2. Omgevingsdiensten te stimuleren tot een pro-actieve rol in het informeren van bedrijven over mogelijkheden om energie te besparen;
3. Uitvoering van een systeemstudie (als onderdeel van de ontwikkeling van een regionale aanpak voor een toekomstbestendige energie-infrastructuur (perspectief 2050).

Deze studie levert transitiepaden, no-regrets, (beleids)advies en ruimtelijke implicaties op voor keuzes over het energiesysteem van de Zuid-Hollandse regio. De insteek van de studie is cross-sectoraal. Voorbereiding is in samenspraak met externe partijen zoals de netbeheerders;

4. Samen met anderen financieel bij te dragen aan het oplossen van concrete knelpunten in de energie-infrastructuur (in 2020 volgt een voorstel in de vorm van een regeling voor ondersteuning van onrendabele energie-infrastructuurprojecten op bedrijventerreinen en/of het HIC;
5. Belangrijke ontwikkelingen op de voet te volgen; mocht er bijvoorbeeld sprake zijn van belemmeringen in beleid of regelgeving, kan de provincie daarin een signalerende en agenderende rol pakken.

• Wij zetten in op de ontwikkeling van duurzaam opgewekte elektriciteit, CO₂-vrije energiebronnen en -dragers, zoals het gebruik van groene waterstof en warmte. Wij dragen bij aan besparing en vermindering van het gebruik van fossiele grondstoffen door recycling en de ontwikkeling naar een circulaire economie te stimuleren.
• Deze beleidsprestatie richt zich op activiteiten die bijdragen aan een groei in het gebruik van duurzaam opgewekte energie en circulair gebruik van grondstoffen door de industrie. Hierbij hebben we aandacht voor technische en institutionele innovaties en het bijeenbrengen van het energie-ecosysteem, met betrokkenheid van niet alleen de industrie, maar ook van MKB, start-ups, kennisinstellingen en overheden.

Waterstof
De provincie helpt in 2020 de ontwikkeling van een groene waterstofeconomie op gang. Ambitie is om samen met andere overheden, bedrijven, netbeheerders en kennisinstellingen in 2020 een samenwerkingsprogramma / investeringsagenda op te stellen voor het HIC in Rotterdam en het omliggend verzorgingsgebied Zuid-Holland, Nederland en Noord-West Europa, in de geest van het landelijke en Rotterdamse Klimaatakkoord. De industrie speelt als producent en afnemer van waterstof een centrale rol in de groene waterstofeconomie, met duidelijke raakvlakken met andere sectoren uit het Klimaatakkoord (primair met Elektriciteit en Mobiliteit). Middelen worden ingezet voor het opzetten van het samenwerkingsprogramma en voor projecten gericht op het stimuleren van groene waterstofproductie, onderzoeken van de toepassingsmogelijkheden van waterstof in de industrie en voor kennisontwikkeling middels projecten binnen het H2GO-programma (in Goeree OverFlakkee).

Field lab elektrificatie
De provincie kan in 2020 via een EU-subsidie (onder voorbehoud dat de aanvraag wordt gehonoreerd) bijdragen aan de realisatie van een Field Lab voor industriële elektrificatie. In dit Field Lab testen bedrijven meerdere projecten, die gericht zijn op het vervangen van fossiel door elektrisch gedreven industriële processen. Dit is van belang vanwege de verwachte toename van het gebruik van duurzame opgewekte elektriciteit.

Pilot ontwikkelfaciliteit
De provincie start in 2020 een pilot ontwikkelfaciliteit (tezamen met de gemeente Rotterdam). In 2020 wordt geïnventariseerd welke kansrijke initiatieven er momenteel lopen in het HIC en of daarbij behoefte is aan enige vorm van ondersteuning door de provincie. Mogelijk leidt de inventarisatie in 2020 tot een aantal concrete voorstellen voor een financiële bijdrage van de provincie.

Energie-innovatie
Ten aanzien van Energie-innovatie zet de provincie zich in 2020 in voor:

1. Interactie: samenbrengen schakels energie-innovatie ecosysteem (zodat innovaties sneller tot stand komen), onder andere door: vormgeven / ondersteunen Taskforce energietransitie (Economic Board ZH), door fase 3 van het innovatieprogramma energie & klimaat op te zetten (t.b.v. MKB op Field Labs), door programmatische ondersteuning van de FieldLabs en door in te zetten op communicatie, participatie en kennisontwikkeling;
2. Sociaal-economische innovatie: werken aan de Human Capital Agenda energietransitie, op praktisch niveau (MBO) en hoger opgeleid niveau via de ‘School of Energy’;
3. Institutionele innovatie: in drie stappen op vrijwillige basis werken aan een kleinere CO₂-footprint van (eigen) organisatie(s), projecten en (ingekochte) producten door te werken aan een koolstofboekhouding (inclusief regionale verevening);
4. Technische innovatie: werken naar een Smart Multi Commodity Grid (SMCG, Deltagrid), waarin ‘smart’ wordt opgepakt door het ‘internet of energy’ programma en aan de ‘nodes’ wordt gewerkt via ‘energyhubs’ projecten, waaronder bijv. ERDH en Bleizo. Ook werken we met regionale partners aan ‘energy challenges’, om te beginnen bij The Green Village;
5. Verkenning CO₂ smartuse: in 2020 start verkenning mogelijkheden voor hergebruik CO₂ als grondstof (in eerste instantie vooral gericht op het bij elkaar brengen van partijen).

In 2020 zal de onderlinge synergie van energie-innovatie worden verkend en afgestemd met aanpalende programma’s zoals Concurrerend ZH en de andere onderdelen van het programma Schone Energie (naar verwachting uiterlijk bij Najaarsnota 2020 afgerond).